Sodyum Hidroksit (Payet Kostik Soda)

Sodyum Hidroksit, Kostik yada Kostik Soda olarakta bilinir ve kimyada birçok endüstride kullanılan önemli temel bir birleşiktir. Beyaz renkte olup nem çekici özelliği olan bir maddedir. Suda kolaylıkla çözülmektedir. Yumuşak, kaygan ve sabun hissi veren bir yapıdadır. Sıvı ve katı halde bulunmaktadır. Herhangi bir kokusu da yoktur. Katı olanı payet, boncuk gibi şekillerde olurken sıvı olanı, sulu çözelti şeklinde bulunmaktadır.

Sodyum Hidroksit Tanımlayıcı Bilgiler

• CAS Numarası : 1310-73-2
• Beilstein Referansı : —
• ChemSpider : 14114
• EC Numarası : 215-185-5
• PubChem ID : 14798

Sodyum Hidroksit Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri

• Kimyasal Formülü : NaOH yada HNaO
• Molar Kütle : 39.9971 g/mol
• Dış Görünüş : Beyaz, sert (safken), opak kristaller
• Koku : Kokusuz
• Yoğunluk : 2.13 g/cm³
• Erime Noktası : 323 °C (613 °F; 596 K)
• Kaynama Noktası : 1,388 °C (2,530 °F; 1,661 K)
• Suda çözünürlük ? : 418 g/l (0 °C) | 1000 g/l (25 °C) | 3370 g/l (100 °C)
• Çözünürlük : gliserolde çözünür, amonyakta ihmal edilebilir, eterde çözünmez, propilen glikolde yavaş çözünür
• Buhar Basıncı : <2.4 kPa (20 °C)
• Asitlik : 15.7
• Viskozite : —

Sodyum Hidroksit Tarihçesi

Sodyum hidroksit ilk olarak sabun yapımcıları tarafından hazırlandı. Sodyum hidroksit yapmak için bir prosedür, 13. yüzyılın sonlarına ait bir Arap kitabında sabun yapmak için bir tarifin parçası olarak yer aldı: Al-mukhtara’ fi funun min al-suna’ (Çeşitli Endüstriyel Sanatlardan Buluşlar),

Yemen kralı el-Muzaffar Yusuf ibn ‘Umar ibn ‘Ali ibn Rasul (ö. 1295) tarafından derlenmiştir. Tarif, suyun bir alkali karışımından tekrar tekrar geçirilmesini gerektiriyordu (Arapça: al-qily, burada qily, sodyum açısından zengin tuzlu su bitkilerinden elde edilen küldür; bu nedenle alkali, saf olmayan sodyum karbonattır) ve sönmemiş kireç (kalsiyum oksit, CaO) ), böylece bir sodyum hidroksit çözeltisi elde edildi.

Avrupalı sabun üreticileri de bu tarifi takip etti. 1791’de Fransız kimyager ve cerrah Nicolas Leblanc (1742-1806), sodyum karbonat, doğal “soda külü” (sodyum açısından zengin bitkilerin küllerinden elde edilen saf olmayan sodyum karbonat) seri üretimi için bir prosesin patentini aldığında  bu yapay versiyonla değiştirildi.  Ancak, 20. yüzyılda sodyum klorürün elektrolizi, sodyum hidroksit üretmek için birincil yöntem haline geldi.

Sodyum Hidroksit Üretimi

Sodyum hidroksit, elektrolitik kloralkali işleminin varyasyonları ile endüstriyel olarak %50’lik bir çözelti halinde üretilir. Klor gazı da bu süreçte üretilir. Bu çözeltiden suyun buharlaştırılmasıyla katı sodyum hidroksit elde edilir. Katı sodyum hidroksit en yaygın olarak pul, pril ve dökme blok olarak satılır.

2004 yılında dünya üretiminin 60 milyon kuru ton sodyum hidroksit olduğu ve talebin 51 milyon ton olduğu tahmin ediliyordu. 1998’de toplam dünya üretimi 45 milyon ton civarındaydı. Kuzey Amerika ve Asya’nın her biri yaklaşık 14 milyon ton katkıda bulunurken, Avrupa yaklaşık 10 milyon ton üretti. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki en büyük sodyum hidroksit üreticisi, Freeport, Texas ve Plaquemine, Louisiana, St Gabriel, Louisiana, McIntosh, Alabama, Charleston, Tennessee, Niagara Falls’daki tesislerde yılda yaklaşık 5,7 milyon ton üretim yapan Olin’dir. New York ve Becancour, Kanada. Diğer büyük ABD üreticileri arasında Oxychem, Westlake, Shintek ve Formosa bulunmaktadır. Bu şirketlerin tümü kloralkali işlemini kullanır.

Tarihsel olarak, sodyum hidroksit, sodyum karbonatın kalsiyum hidroksit ile bir metatez reaksiyonunda işlenmesiyle üretildi; bu, sodyum hidroksitin çözünürken kalsiyum karbonatın çözünmemesi gerçeğinden yararlanır. Bu işleme kostikleştirme adı verildi.

Ca(OH)₂(aq) + Na₂CO₃(s) → CaCO₃(s) + 2 NaOH(aq)

Bu işlemin yerini 19. yüzyılın sonlarında Solvay işlemi aldı, bunun yerini Leblanc işlemi ve ardından bugün kullanımda olan kloralkali işlemi aldı.

Sodyum hidroksit, saf sodyum metalinin su ile birleştirilmesiyle de üretilir. Yan ürünler genellikle alevle sonuçlanan hidrojen gazı ve ısıdır.

2 Na(s) + 2 H₂O(l) → 2 NaOH(aq) + H₂

Bu reaksiyon, akademik ortamlarda alkali metallerin reaktivitesini göstermek için yaygın olarak kullanılır; bununla birlikte, sodyum metalinin izolasyonu tipik olarak sodyum hidroksit dahil olmak üzere sodyum bileşiklerinin indirgenmesi veya elektrolizi ile gerçekleştirildiğinden ticari olarak uygun değildir.

Sodyum Hidroksit Kullanım Alanları

• Sodyum Hidroksit endüstride bir çok alanda kullanılmaktadır. Kağıt, boya, yapay ipek, deterjan sanayinde petrol rafinelerinde kullanılmaktadır.
• En büyük kullanım alanı kimyasal endüstridir, deterjan ve boya daha sonra kağıt sektöründe kullanılır.
• Alüminyum üretiminde de kullanılır.
• Kağıt yapımında Sodyum hidroksit ve sülfit temel maddelerdir. Bu maddeler Kraft projesi esnasında serilöz fiberden lingini ayırmak için çözeltinin ana maddeleridir. Üretilen kahve rengi kağıdı beyazlaştırmak için Sodyum hidroksit kullanılır.
• Sodyum hidroksit sabun yapımında ve petrol sanayinde bio dizel üretiminde kullanılmaktadır.
• Meyve ve sebzelerin kimyasal yollarla soyma işleminde, çikolata ve kakao işlemede kullanılır.
• Ayrıca karamel ve meşrubat üretiminde kavramlaştırmada kullanılmaktadır.
• Zeytinler Genel olarak sodyum hidroksit işlemine tutularak yumuşatılmaktadır.
• Sodyum Hidroksit temizleme malzemesi olarak kullanılır, en yaygın olanı lavabo açıcılarıdır. Güçlü yağ alma özelliği sayesinde paslanmaz çeliklerde kullanılır.
• Kanalizasyon atık su borularının temizliğinde kullanılır. Gres ve ağır yağları çözebilmektedir.

Sodyum Hidroksit Zararları

Diğer aşındırıcı asitler ve alkaliler gibi, sodyum hidroksit çözeltilerinin damlaları da canlı dokulardaki proteinleri ve lipidleri amit hidrolizi ve ester hidrolizi yoluyla kolayca parçalayabilir ve bu da sonuç olarak kimyasal yanıklara neden olur ve gözle teması halinde kalıcı körlüğe neden olabilir.

Katı alkali, su buharı gibi su varsa aşındırıcı yapısını da ifade edebilir. Bu nedenle, bu kimyasal veya çözeltileri ile çalışırken her zaman lastik eldivenler, güvenlik kıyafetleri ve göz koruması gibi koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır. Derideki alkali döküntüleri için standart ilk yardım önlemleri, diğer aşındırıcı maddelerde olduğu gibi, bol miktarda su ile yıkamadır. En az on ila on beş dakika yıkamaya devam edilir.

Ayrıca, sodyum hidroksitin çözünmesi oldukça ekzotermiktir ve ortaya çıkan ısı, ısı yanıklarına neden olabilir veya yanıcı maddeleri tutuşturabilir. Ayrıca asitlerle reaksiyona girdiğinde ısı üretir.

Sodyum hidroksit ayrıca camı hafifçe aşındırır ve bu da camın zarar görmesine veya buzlu cam bağlantı noktalarının yapışmasına neden olabilir. Sodyum hidroksit, temas halinde yanıcı hidrojen gazı üretmek için alkali ile reaksiyona giren alüminyum gibi birkaç metali aşındırır.

Sodyum Hidroksit Diğer Adları

SODIUM HYDROXIDE ,Caustic soda ,1310-73-2 ,Sodium hydrate ,Soda lye ,White caustic ,Aetznatron ,Ascarite ,Sodium hydroxide (Na(OH)) ,Soda, caustic ,Natriumhydroxid ,Rohrputz ,Sodium hydroxide solution ,Plung ,Collo-Grillrein ,Liquid-plumr ,Caustic soda solution ,Collo-Tapetta ,Fuers Rohr ,Rohrreiniger Rofix ,NaOH ,Hydroxyde de sodium ,Natriumhydroxyde ,Sodium hydroxide dimer ,White caustic solution ,Sodium hydrate solution ,Soda, hydrate ,Natrium causticum ,Soda, kaustische ,Lewis-red devil lye ,Sodio(idrossido di) ,Caustic soda, liquid ,Sodium(hydroxyde de) ,Caswell No. 773 ,sodiumhydroxide ,Sodium hydroxide (Na2(OH)2) ,Natriumhydroxid [German] ,Natriumhydroxyde [Dutch] ,Natrium-hydroxid, reinstes ,UN 1823 (solid) ,UN 1824 (solution) ,MFCD00003548 ,Hydroxyde de sodium [French] ,UNII-55X04QC32I ,HSDB 229 ,Sodio(idrossido di) [Italian] ,Sodium(hydroxyde de) [French] ,Sodium hydroxide, solid ,Sodium hydroxide, pellets ,EINECS 215-185-5 ,UN1823 ,UN1824 ,LYE ,EPA Pesticide Chemical Code 075603 ,NSC 135799 ,CHEBI:32145 ,Sodium Hydroxide, 0.1M solution ,55X04QC32I ,Na (O H) ,Buffer Solution, pH 8.00 ,Sodium hydroxide, pure, pellets ,Sodium hydroxide, 98%, pure, flakes ,Sodium hydroxide, 1N standard solution ,Sodium hydroxide, extra pure, micropearls ,Sodium hydroxide, 0.1 N standard solution ,Sodium hydroxide, 0.2 N standard solution ,Sodium hydroxide, for analysis, micropearls ,Sodium hydroxide, 98%, extra pure, pellets ,Sodium hydroxide, 97+%, ACS reagent, pellets ,Sodium hydroxide [NF] ,Sodium hydroxide, 98.5%, for analysis, pellets ,Sodium Hydroxide [USAN] ,Sodium hydroxide, for analysis, 50% solution in water ,Sodium hydroxide, extra pure, 33wt.% solution in water ,Sodium hydroxide, extra pure, 50 wt% solution in water ,sodiumhydroxid ,hydroxyl sodium ,sodium hydroxide ,sodium hydoxide ,sodium hydroxid ,sodium hyroxide ,soude caustique ,hydroxide sodium ,Lye solution ,Sodium hidroxide ,Sodium hydroxyde ,Sodium-hydroxide ,Natrii hydroxidum ,Caustic soda, dry ,Caustic Soda Flake ,Caustic soda, Lye ,Caustic soda, bead ,Caustic soda, flake ,Caustic soda, solid ,Caustic soda 50% ,Sodium hydroxide, dry ,Sodium hydroxide beads ,Caustic soda, granular ,Sodium hydroxide liquid ,Sodium hydroxide, bead ,Sodium hydroxide 50% ,Sodium hydroxide (TN) ,Sodium hydroxide, flake ,Sodium hydroxide, pearl ,ACMC-1BRPG ,Sodium hydroxide (flake) ,Sodium hydroxide (liquid) ,Sodium hydroxide, granular ,Sodium hydroxide, solution ,WLN: NA Q ,EC 215-185-5 ,1N Sodium hydroxide solution ,Sodium hydroxide pellets, EP ,Sodium hydroxide, micropearls ,KSC174M8F ,Sodium hydroxide (JP17/NF) ,Sodium hydroxide solution 25% ,CHEMBL2105794 ,DTXSID0029634 ,Sodium Hydroxide 1N Concentrate ,Sodium hydroxide, 40% solution ,Sodium hydroxide, 50% solution ,CTK0H4682 ,Sodium Hydroxide 10N Concentrate ,HEMHJVSKTPXQMS-UHFFFAOYSA-M ,Sodium Hydroxide Solution, 2.5N ,Sodium Hydroxide, 1.0M solution ,Sodium Hydroxide, 2.0M solution ,BCP26108 ,ANW-41118 ,NSC135799 ,Sodium hydroxide pellets ACS reagent ,AKOS015913904 ,AKOS015951419 ,Sodium Hydroxide Pellets Reagent Grade ,DB11151 ,LS-3220 ,NSC-135799 ,KS-00000V98 ,E-33 ,SC-18974 ,SC-21614 ,Sodium hydroxide pellets Biochemical Grade ,FT-0645105 ,FT-0689261 ,S0542 ,S0543 ,SODIUM HYDROXIDE BEADS RGT GRADE 1KG ,X4832 ,C12569 ,D01169 ,Sodium hydroxide, solid [UN1823] [Corrosive] ,Sodium hydroxide, solid [UN1823] [Corrosive] ,Q102769 ,Sodium hydroxide, solution [UN1824] [Corrosive] ,J-005935 ,Sodium hydroxide, solution [UN1824] [Corrosive] ,Sodium hydroxide, technical, 30% solution in water ,Sodium hydroxide, pellets, Trace Metals Grade 99.99%